Zwemmen met walvishaaien in Mexico

MINKE WINK

Het kleurrijke eiland Isla Holbox ligt op slechts een dag reizen van Cancún, ten noorden van het schiereiland Yucatan in Mexico. Naast dat Isla Holbox een prachtig eiland is om een aantal dagen te vertoeven, is het ook de perfecte plek om te zwemmen met walvishaaien.

Als je eenmaal in het water oog in oog bent met één van deze gestipte reuzen, lijkt de rest van de wereld te vervagen. Wát een indrukwekkende en gracieuze dieren zijn het. Zwemmen met walvishaaien is een van de mooiste ervaringen in mijn leven.

In deze blog deel ik mijn ervaringen met zwemmen met walvishaaien op Isla Holbox, en een aantal tips om deze ervaring zo duurzaam en verantwoord mogelijk te laten zijn.

De grootste vis ter wereld

Walvishaaien zijn mysterieuze wezens. Ze worden beschouwd als de grootste vis ter wereld. Met een gemiddelde lengte van 12 meter vormen deze grote vriendelijke reuzen gelukkig geen gevaar voor mensen. Walvishaaien eten namelijk via een filter plankton en hebben geen grote tanden om andere vissen of dieren mee te eten. Om veel water op te kunnen vangen waar plankton in leeft, hebben ze een enorme, gapende mond die non stop open staat.

Om eten te vinden, maken walvishaaien verre reizen en migreren ze grote afstanden. Ze zwemmen vooral in matigde en tropische gedeeltes van de oceaan. Ze bevinden zich regelmatig rond de oppervlakte van het water, ook al kunnen ze met gemak tot 1000 meter diepte duiken. Ze zijn gemakkelijk te herkennen aan hun witte stippen op hun grijze huid en worden daarom ook wel liefkozend domino’s genoemd. Elke walvishaai heeft trouwens z’n eigen stippenpatroon, net zo uniek als een vingerafdruk.

Walvishaaien in Mexico

Van Mexico tot de Filippijnen en Australië, zwemmen met walvishaaien wordt een steeds populairdere activiteit. En ik begrijp goed waarom. In totaal heb ik 3 keer gezwommen met walvishaaien en de eerste keer was op de Filippijnen. Dit heeft zóveel indruk op mijn gemaakt dat ik daarna nog 2 keer met walvishaaien heb gezwommen in Mexico.

Elk jaar is de grootste migratie van walvishaaien te vinden voor de kust van Isla Holbox. De wateren rond Isla Holbox zijn iets troebeler dan de zuidelijke, Caribische kust van Quintana Roo. Een aantal maanden per jaar komen ze naar dit gebied om zich te voeden met het overvloedige plankton. Het is niet helemaal duidelijk waar ze vandaan komen en waar ze daarna naartoe gaan.

Er zijn tal van natuurvriendelijke, goed geregelde boottochten die je dichtbij deze vriendelijke reuzen brengen zonder hun leefomgeving te verstoren. Hoewel er nooit 100% garantie is dat je ze gaat zien, is de kans heel groot dat je het water in kunt springen en een moment kunt delen met deze betoverende wezens. Walvishaaien zijn nobele en solitaire dieren. Zolang je respectvol bent, kun je veilig dichtbij ze zwemmen. Meestal reageren ze helemaal niet op je.

Wat kun je verwachten van zwemmen met walvishaaien?

Als je vanuit Isla Holbox een walvishaai tour boekt dan maak je eerst een boottocht rechtstreeks de oceaan in. Deze boottocht duurt vaak al meer dan 2 uren en kan hobbelig zijn, afhankelijk van hoe de zee er die dag bij ligt. Als je snel last hebt van zeeziekte dan zou ik je aanraden om wat zeeziektetabletten in te nemen voordat je vertrekt. In de boot passen 6 tot 12 toeristen, een gids en een kapitein.

Het duurt even voordat je de eerste walvishaai te zien krijgt. Je vaart rond en kijkt uit over de oceaan in de hoop dat de gids er in de verte eentje ziet. Het maakt trouwens niet uit met welke boot je hebt gereisd om bij de walvishaaien te komen, als je eenmaal in het gebied komt waar de walvishaaien gespot zijn dan zie je al snel véél meer boten vol met andere toeristen. Houdt dit in gedachten als je gaat zwemmen met walvishaaien in Mexico. Dit is geen vredige, rustige ervaring met alleen jij, de grote oceaan en enorme wilde vissen.

Er mogen maar twee mensen tegelijk het water in met een gids zodat de walvishaai zo min mogelijk gestoord wordt. Voordat je het water in gaat, herinnert de gids je aan alle regels waarvan de belangrijkste is dat je de walvishaai niet aan mag raken. En je krijgt een korte uitleg over hoe je het water in moet springen en welke kant je op moet zwemmen. Daarna is het wachten op het teken van de gids. Zodra hij ‘jump’ schreeuwt, spring je het water in en zwem je zo hard als je kunt. Eenmaal in het water heb je misschien een paar minuten de tijd totdat je weer terug de boot in moet en ruimte maakt voor andere toeristen. In totaal mag je twee keer het water in en daarna keert de boot alweer terug naar Isla Holbox.

Zwemmen met walvishaaien is gereguleerd in Mexico wat betekent dat er maar een beperkt aantal mensen tegelijk het water in mag. Dit zorgt ervoor dat je tijd in het water beperkt is, en hoe minder walvishaaien er zijn, hoe minder tijd je krijgt. Logisch ook, want iedereen moet wel aan de beurt komen. Omdat je niet veel tijd hebt, is het gelukselement erg belangrijk als je gaat zwemmen met walvishaaien. Als je geluk hebt zijn er tientallen walvishaaien in het gebied op de dag dat je op het water bent, maar dit kunnen er ook amper twee zijn. Daarnaast zwemmen de walvishaaien behoorlijk snel en is het belangrijk dat je een sterke en snelle zwemmer bent om ze wat langer te kunnen volgen en ze niet gelijk uit je blikveld te laten verdwijnen. Als je van jezelf weet dat je niet zo’n snelle zwemmer bent, geef dit dan meteen aan bij je gids die mee het water in gaat. Hij kan je aan je arm meetrekken waardoor je het tempo van de walvishaai beter bijhoudt en er langer van kunt genieten.

Dit klinkt allemaal misschien een beetje pessimistisch, maar geloof me, die paar minuten zijn waarschijnlijk de beste paar minuten van je leven. Zelfs na zo’n korte tijd kruip je al helemaal uitgeput van alle indrukken en de inspanning weer terug op de boot. Bovendien voelt de tijd onderwater veel langer dan in werkelijkheid doordat je zó onder de indruk bent.

Wat kost zwemmen met walvishaaien?

Zwemmen met walvishaaien is niet goedkoop. Omgerekend kost een tour ongeveer 100-120 euro. Dat kan een flinke hap uit je budget zijn, maar eerlijk is eerlijk, dit is wel een once-in-a-lifetime ervaring die je echt niet wilt missen. Je bent al met al ook wel een halve dag op pad omdat je veel tijd op de boot doorbrengt. Na het zwemmen met de walvishaaien, is er bij de meeste tours ook nog een snorkelstop en krijg je daarna een lichte lunch tijdens de lunchstop op het strand.

Wanneer is het walvishaaiseizoen in Mexico?

Als je wilt zwemmen met walvishaaien in Mexico dan kun je het beste je reis in het juiste seizoen plannen. Walvishaaien komen tussen mei en september aan op het Mexicaanse schiereiland Yucatan. Vanaf half juni tot half september kun je op Isla Holbox walvishaaientours boeken. Dat is het seizoen waarin je de grootste kans hebt er eentje te zien, vooral in de maanden juli en augustus. De walvishaaien zijn dan in de regio om plankton te eten en komen vooral in de ochtend naar de oppervlakte om te eten.

Waar boek je een walvishaaientour?

Je kunt deze tour het beste ter plaatse boeken op Isla Holbox. Er zijn werkelijk tientallen touroperators op Isla Holbox om uit te kiezen. Zorg ervoor dat je een aantal dagen de tijd hebt zodat je kunt overleggen met verschillende plaatselijke touroperator of de walvishaaien de afgelopen dagen zijn gespot en je de juiste dag uit kunt kiezen. Het is niet nodig om dit lang van tevoren te reserveren. Je kunt in de meeste gevallen zelfs voor de volgende dag nog een tour boeken. Het is belangrijk dat je checkt bij het reserveren wat je krijgt, of het een verantwoorde tour is en of de gids Engels spreekt (als dat laatste belangrijk voor je is). Check daarnaast de weersomstandigheden zodat je een zonnige dag uit kunt kiezen. Uren lang op een boot zitten in de regen is niet echt een aanrader.

Qua prijs maakt het niet zoveel uit bij welke touroperator je de tour boekt. Het is goedkoper om met contant geld (in Mexicaanse peso’s) te betalen. Je kunt ook je creditcard gebruiken, maar dan komen er wel 5% bankkosten bij. Zelf boekte ik de walvishaaientour bij het kleine kioskje op het strand naast de HOLBOX letters. Bij deze tour waren wat flesjes water, fruit en verse ceviche als lunch inbegrepen. Na het bezoek aan de walvishaaien gingen we nog naar een snorkelplek (waar de zichtbaarheid helaas erg slecht was) en naar een strandje voor de lunch. We vertrokken rond half 7 in de ochtend en waren voor 2 uur ’s middags weer terug.

Verantwoord zwemmen met walvishaaien

De walvishaai is een beschermde diersoort. Dat betekent vooral dat er niet op gevist mag worden, maar je kunt je natuurlijk ook afvragen of zwemmen met walvishaaien wel zo verantwoord is.

Zwemmen tussen de walvishaaien is een populaire attractie voor toeristen. Je hoeft hiervoor niet eens te duiken. Je kunt deze bijzondere dieren al snorkelend bewonderen omdat ze zich regelmatig aan de oppervlakte van heldere wateren bevinden.

Echter, op sommige plekken is het walvishaaitoerisme een probleem geworden omdat het natuurlijke gedrag van de dieren verstoort wordt. Sommige toeristische organisaties zorgen ervoor dat de walvishaaien op een bepaalde plek zijn doordat ze de dieren eten geven. Vaak proberen toeristen de walvishaaien aan te raken, wat ze in de war en soms zelfs ziek kan maken. Check altijd welke maatregelen er worden gehanteerd als je een walvishaaientour boekt, waar dan ook ter wereld. Als de walvishaaien aangeraakt mogen worden of als ze gevoerd worden is dat NIET oké.

Het Wereld Natuur Fonds stelde jaren geleden samen met de lokale vissers in Mexico richtlijnen op om toeristen mee te nemen naar de walvishaaien om ze te bekijken en ermee te zwemmen. Mexico heeft de grootste natuurlijke verzameling walvishaaien ter wereld en touroperators voeren of lokken de walvishaaien niet. In Mexico zijn regels voor het zwemmen met walvishaaien waaraan touroperators zich moeten houden. Voordat je een walvishaaientour boek, worden deze regels uitgelegd en moet je hiervoor tekenen.

Rondom Isla Holbox is het bijvoorbeeld verboden om met meer dan twee toeristen plus de gids tegelijk in het water te liggen, ongeacht hoeveel boten er zijn. De beurten worden met elkaar afgestemd en als toerist dien je je hieraan te houden en de instructies ten allen tijde op te volgen. Daarnaast moeten toeristen verplicht een zwemvest dragen om te voorkomen dat ze onder de walvishaaien door gaan zwemmen.

Heel eerlijk, vergeleken met 6 jaar geleden toen ik deze tour ook deed, schrok ik wel. Er waren veel meer boten en groepjes snorkelaars gingen tegelijk het water in. Het was een stuk minder gestructureerd dan toen en er waren veel meer boten op het water. Het kan natuurlijk ook komen dat vanwege corona de touroperators de regels iets meer aan hun laars lappen en zoveel mogelijk toeristen mee willen nemen. Er lijkt niet echt een limiet te zitten op het aantal boten en toeristen. Ergens kan ik het ook wel weer begrijpen vanuit het oogpunt van de touroperators na een periode van helemaal geen toeristen, maar het gaf me wel een beetje een dubbel gevoel.

Wat zijn de regels voor het zwemmen met walvishaaien?

Walvishaaitoerisme vormt een serieuze bedreiging voor walvishaaien. Het kan hun voeding onderbreken en touroperators moeten zich hiervan bewust zijn. Het is belangrijk dat er maatregelen genomen worden om verstoring tot een minimum te beperken.

Raak de walvishaaien niet aan
Dit is de belangrijkste regel. Ik vind dit heel vanzelfsprekend, maar helaas zijn er nog teveel toeristen die dit niet begrijpen en teleurgesteld zijn als ze horen dat ze de dieren niet mogen aanraken. De gidsen benadrukken meermaals hoe belangrijk het is om de walvishaaien niet aan te raken en op een gepaste afstand van ze te blijven. Touroperators bezoeken gebieden waar walvishaaien zich op dat moment voeden. Walvishaaien moeten bijna 8 uur per dag eten. Door de walvishaaien aan te raken, loop je het risico hun voeding te verstoren. Niet doen dus!

Afstand houden
Walvishaaien zijn de grootste vissen ter wereld. Walvishaaienstaarten kunnen onvoorspelbaar opzwepen en hun mond heeft een zeer sterke zuigkracht. Als je per ongeluk in de weg loopt, ben jij zeker degene die gewond raakt. Blijf op een veilige afstand van zeker 5 meter. Dit minimaliseert ook de verstoring van de walvishaaien en respecteert hun leefgebied.

Blijf in de buurt van de gids
In Mexico mogen snorkelaars volgens de wet alleen met walvishaaien zwemmen samen met een erkende gids. Gidsen voor walvishaaien zijn er om ervoor te zorgen dat je de best mogelijke waarneming van een walvishaai krijgt, maar ook om ervoor te zorgen dat je je aan de voorschriften houdt en respect hebt voor de walvishaaien. Heel belangrijk dus.

Gebruik geen flitser op je camera
Eigenlijk wel een beetje voor de hand liggend, maar gebruik geen flits als je foto’s maakt. Vergeet dus niet om de flitser van je camera uit te schakelen, want dit kan de dieren storen en soms afschrikken.

Draag geen zonnebrandcrème
Je mag geen zonnebrandcrème of andere lotions of oliën op je lichaam smeren voordat je met walvishaaien gaat zwemmen. Onderzoekers beweren dat milieuverontreinigde stoffen de fijne filters die walvishaaien hebben om te eten, kunnen blokkeren. Daarnaast kunnen de chemicaliën in zonnebrandcrème gevaarlijk zijn voor de walvishaaien. 100% biologisch afbreekbare zonnebrand is natuurlijk wel een optie, en sowieso beter voor het milieu. Je kunt natuurlijk ook een (zwem)shirt met lange mouwen dragen op de boot en tijdens het snorkelen.

Wees je bewust wat je impact kan zijn op deze bijzondere dieren. Ook als je gids de regels niet allemaal, of niet vaak genoeg benadrukt, kun je er zelf voor zorgen dat je hier rekening mee houdt. Zo heb je een geweldige once-in-a-lifetime ervaring zonder dat je het leefgebied van de walvishaaien verstoort. Goed voor jou, en goed voor de walvishaai!