‘Watervallen, Maya ruïnes en koude nachten’

TINEKE WINK

Na een onvergetelijke tijd in Bacalar reizen we verder naar de stad Campeche. Hier blijven we maar twee nachten omdat we met oud en nieuw in San Cristóbal de Las Casas in de staat Chiapas willen zijn, waar Esther ook is. We hebben van tevoren buskaartjes gekocht. Inclusief overstaptijd zijn we de hele dag aan het reizen. Campeche ligt ook niet meer in Yucatán, maar in de gelijknamige staat Campeche. Het liefst reizen we zoveel mogelijk rechtstreeks met ADO maar helaas is dat nu geen optie. We moeten nu reizen met twee verschillende busmaatschappijen, dus we moeten nog overstappen op een andere bus.

De eerste bus blijkt echter nooit op te komen dagen. We wachten en we wachten, maar geen bus. Ik loop naar het loket en vraag daar of de bus nog komt. Ze snapt zelf ook niet waarom het zo lang duurt en zoekt het voor ons uit. Uiteindelijk blijkt de bus dan toch nog langs te rijden. Ik maak al aanstalten om naar de bus toe te lopen, maar de buschauffeur maakt een wegwuifgebaar. De bus zit vol en we mogen niet meer mee. Terwijl we zelfs kaartjes voor deze bus hebben… Gelukkig krijgen we ons geld terug bij het loket en pakken dan maar een taxi (collectivo) naar Chetumal. Gelukkig hebben we nog ruim de tijd. Sterker nog: deze bus is ook een uur te laat. We denken ook vaste zitplaatsen in de bus te hebben, maar helaas… Ik kan naast een fors gebouwde Mexicaanse vrouw plaatsnemen die al 1,5 stoel in beslag neemt en Ingrid zit naast een man die geen centimeter voor haar opzij schuift. Bij de volgende stop twee uur later stappen er een paar mensen uit en we grijpen snel onze kans om naast elkaar te zitten. De volgende mensen die in de bus komen hebben wel pech, die moeten allemaal urenlang staan. Kinderen en baby’s worden bij vreemden op schoot gelegd om een dutje te kunnen doen. Dat vind ik wel mooi dat dat hier gewoon kan. Uiteindelijk verloopt de busreis verder wel prima, maar we zijn blij als we rond half 7, half uitgedroogd, in Campeche aankomen. Ik heb amper water gedronken in de bus omdat ik bang ben dat ik moet plassen.

Via de vegan app Happy Cow vinden we een restaurantje met heerlijke burgers. Daarna zijn we blij dat we ons bed in kunnen duiken.

Campeche

We hebben maar een dag in Campeche dus we willen alles eruit halen. Ook al ben ik niet fit en wil ik het liefst de hele dag in bed liggen. Ik doe het niet, want ik zou het zonde vinden om deze stad te missen. Het voordeel van met z’n tweeën reizen is wel dat je ook op de ander kunt leunen en dat doe ik vandaag dan ook. Ingrid zoekt de leuke plekjes uit, navigeert en maakt voornamelijk foto’s en video’s. Ik hoef er alleen maar achteraan te sjokken. Campeche is wel echt een hele mooie stad. De kleurrijke straatjes, de stadswallen en de retro auto’s domineren het straatbeeld hier. Slenteren door de straatjes is dan ook echt wel nummer 1 activiteit om te doen. Elk gebouw lijkt in een andere kleur te zijn geschilderd, van felle kleuren tot rustige pastelkleuren. Je kijkt je ogen uit in deze rustige, schone stad waar ook weinig verkeer door de straten rijdt. We maken veel foto’s en rusten een paar keer uit om wat te drinken of te eten. Na de lunch keren we terug naar onze accommodatie om een paar uur bij het zwembad te liggen. Ik voel me nog steeds niet goed dus ik ben blij dat ik nu helemaal niks meer hoef. ’s avonds lopen we naar de boulevard om de zonsondergang te zien en een hapje te eten. Ik duik lekker vroeg in bed om uit te zieken.

De volgende dag voel ik me gelukkig al wat beter en ben ik klaar voor de volgende busreis naar Palenque. Gelukkig reizen we vandaag wel met ADO, met vaste zitplaatsen en een wc aan boord. De bus vertrekt op tijd en vergeleken met andere bussen hebben we hier heerlijk veel beenruimte. Die zes uurtjes reizen zijn dan ook peanuts.

Palenque

In Palenque slapen we in een hele mooie accommodatie: het Frida Kahlo huis. Alle meubels en woonaccessoires zijn kleurrijk en de muur is volbehangen met leuke schilderijtjes van Frida Kahlo die we allemaal mee willen nemen. We hebben een heerlijk comfortabel bed, een eigen keuken en een mega grote koelkast. Jammer dat we hier maar één nacht blijven, die luxe bevalt wel even! Het is moeilijk om deze kamer te verlaten, maar we hebben trek dus we gaan er toch op uit. We eten heerlijk bij een spotgoedkoop tentje, slaan wat fruit en groente in voor een smoothie morgenochtend en gaan dan snel terug naar de accommodatie om daar de rest van de avond te chillen. We hebben ook een tv en kunnen streamen, dus we kijken een Nederlandse film op Netflix. We hebben bijna nergens een tv en ik mis het ook niet, maar als het dan weer even kan is het stiekem toch best fijn. De volgende ochtend drinken we nog een smoothie als ontbijt en pakken dan onze spullen weer in. Tien minuten voor achten worden we opgehaald voor een tour.

Maya ruïnes

Voor 650 pesos krijg je een tour naar de Maya ruïnes, de watervallen van Roberto Barrios en transport naar San Cristobal (dat zo’n zes uren duurt). Een koopje vinden wij, als we horen dat de twee Israëlische vrouwen in ons busje 530 pesos betalen voor alleen de tour in Palenque. Onderweg naar de ruïnes komt er nog een man met veel bombarie instappen. Hij stelt zich niet voor maar steekt in rap tempo een heel verhaal in het Spaans af. ‘We don’t understand sir’, antwoordt één van de Israëlische vrouwen droog. Hij vervolgt nu in het Engels, maar ik heb nog steeds geen idee wie deze beste man is. Als we uitstappen bij een museum vlakbij de ruïnes valt het kwartje, hij blijkt een tourguide te zijn. Hij vertelt wat over de ruïnes en ik doe mijn best om zijn hyperactieve verhaal te volgen. Ondertussen vraagt hij een paar keer of wij met hem een tour willen doen. Iedereen uit de groep wil liever op eigen houtje de ruïnes verkennen. Hij is zichtbaar teleurgesteld en probeert ons te overtuigen. Bij aankomst bij de ruïnes vraagt hij nogmaals wie bij hem een tour wil doen. Hij deelt ook kaartjes uit en ik aarzel om het kaartje in ontvangst te nemen. We hebben al een bandje om onze pols gekregen dat tevens ons toegangsbewijs zou zijn. Hij reageert verongelijkt. ‘She is so unfriendly!’ roept hij uit naar iedereen die het maar wil horen. Ingrid en de Israëlische vrouwen nemen het voor me op. Ze zeggen dat ik in de war raakte door het gebrek aan communicatie. Heb ik het toch goed aangevoeld, dat zijn energie niet fijn is. Ik ben blij dat we op eigen houtje de ruïnes gaan verkennen.

Palenque is een van de grootste en best gerestaureerde Maya steden van Mexico. De Maya ruïnes zijn dan ook heel indrukwekkend om te zien. Een van de Israëlische vrouwen zegt dat ze het hier indrukwekkender vindt dan Chitzen Itza en de ruïnes bij Tulum. Dit zijn pas de eerste ruïnes die we bezoeken dus we zijn blij dat we dan ook meteen voor de mooiste hebben gekozen. Een deel van de bouwwerken hier is netjes gerestaureerd en het gebied eromheen is leeggehaald om een goed beeld te krijgen van de oude Maya stad. De ruïnes zijn heel indrukwekkend om te zien. Er is een jungle trail die je normaal gesproken langs een aantal oude ruïnes leidt, helaas is deze nu niet toegankelijk. Hier is wel een mooie waterval die je kunt bewonderen vanaf een touwbrug.

Daarna reizen we verder naar de Roberto Barrios waterval. Het is half 2 en we rammelen inmiddels van de honger. Zodra we daar aankomen duiken we ook meteen het restaurant in en bestellen visfilet met een biertje erbij. Het eten smaakt heerlijk en we hebben daarna nog 1,5 uur over om van de watervallen te genieten. Deze zijn heel erg indrukwekkend. Ik heb nog nooit zoiets gezien. De watervallen bestaan uit meerdere niveaus en je kunt via de watervallen naar beneden klauteren. Ik vind dit zelf wat te spannend door de stroming. Gelukkig kun je de verschillende niveaus ook op een andere manier bereiken. We zitten in het turkoois blauwe water bovenop de waterval en genieten van het uitzicht en het geklater onder ons.

Afzien in de bus

Het is inmiddels half 4 en we zitten weer in het busje terug naar Palenque. Vanaf hier gaan we naar San Cristóbal. Het busje dropt eerst alle andere mensen en pas rond half 5 worden we ergens bij een tankstation afgezet. Volgens de chauffeur duurt het 15 minuten voordat er een busje komt dat ons naar San Cristóbal brengt. Na een half uur is er nog steeds geen spoor van het busje. We eten wat snacks van het tankstation uit verveling en hopen dat het busje snel op komt dagen. 15 minuten wordt een uur en we zijn ook nog de pechvogels die helemaal achterin, op de laatste twee plekjes kunnen zitten. Achterin is de minste beenruimte en kunnen we onze benen maar met moeite kwijt. Als we na 1,5 uur een plasstop hebben deelt de chauffeur mee dat dit de enige kans is om naar de wc te gaan voordat we de laatste zes uren van de trip vervolgen. Wat? Nog zes uren? Dat zou betekenen dat we pas om 1 uur ’s nachts aankomen en er werd ons verteld dat de trip in totaal 5,5 uur zou zijn. We komen nu 3,5 uur later dan gepland aan. Het huilen staat me nader dan het lachen, nog zes uren opgevouwen in een bus met om de minuut een drempel waarbij je meteen omhoog gelanceerd wordt. Eén keer knal ik zo hard met mijn elleboog tegen het raam, dat ik me voortaan bij elke drempel vast houd. Het enige wat we kunnen doen is hieraan overgeven en dat doen we dan maar. Het is ijskoud in de bus, lezen maakt me misselijk, een podcast of muziek kan ik niet luisteren met de televisie op maximaal volume en ik moet mijn arme blaas ophouden. Een meisje is zo lief om haar plek met meer beenruimte met Ingrid te ruilen, omdat zij zich echt niet goed voelt. Ze probeert ook voor ons het hostel te bellen maar helaas krijgt ze de voicemail. We hopen maar dat we midden in de nacht in het hostel kunnen komen.

Als we om half 1 aankomen in San Cristóbal ben ik opgelucht dat ik eindelijk deze bus uit kan stappen. We worden vlakbij ons hostel afgezet dus dat is wel heel fijn. Als we buiten zijn voelen we meteen dat het hier maar een paar graden boven nul is ’s nachts. Hier was ik al gewaarschuwd door Esther, maar het is wel heel erg wennen. Vooral omdat we in het pikdonker aanbellen bij het hostel en geen gehoor krijgen. Eigenlijk mogen we na 23.00 hier niet meer aanbellen, maar we zien geen andere mogelijkheid. Als er niemand open doet klop ik nog eens. Uiteindelijk doet de eigenaar toch de deur voor ons open. Hij is niet blij en we krijgen een kleine tirade over het feit dat we meerdere keren aanbellen midden in de nacht en zelfs kloppen. Hij was al onderweg, maar omdat hij op krukken loopt duurt het allemaal wat langer. We verontschuldigen ons en leggen de situatie uit. Nog narillend van de koude busreis liggen we onder vier dekens, maar we zijn zo blij dat we eindelijk in een bed liggen.

Oud en nieuw

De volgende ochtend voelt Ingrid zich niet fit. Ze blijft nog wat langer in bed liggen en ik drink met Esther thee in de gezamenlijke keuken van het hostel. Daarna ga ik naar het koffietentje Frontera om koffie te drinken en te ontbijten. Hier is het heerlijk zitten in de tuin, opwarmend door het ochtendzonnetje. Zo vergeet ik de kou van de afgelopen nacht weer. Esther en Ingrid komen me later ook vergezellen bij Frontera. Daarna lopen we met z´n drieën door de stad en lunchen nog op een leuk plekje. Om zes uur hebben we een massage geboekt. Ik heb de reflexologie massage waarbij mijn gezicht, handen en voeten worden gemasseerd. De massage is heerlijk en met het dekentje om me heen is het moeilijk om na 40 minuten deze warme ruimte te verlaten. Omdat we niet genoeg warme kleding mee hebben genomen voor deze reis en we nog wel een week in San Cristóbal de las Casas blijven, gaan we op truienzoektocht. Eisen: oversized, warm en goedkoop. We vinden een lelijke trui die we in het dagelijkse leven nooit zouden kopen, maar deze houdt ons in ieder geval warm. Heel handig voor oud en nieuw vanavond. Esther komt nog een wijntje drinken op onze kamer en daarna gaan we met haar en een vriendin van haar uiteten bij een vegan tacorestaurant. We drinken vervolgens glühwein op een dakterras en vermaken ons met een spelletje tot het 12 uur moment. Vlak voor 12 uur krijgen we een gratis glas champagne om te proosten op het nieuwe jaar. We genieten van het geweldige uitzicht vanaf het dakterras op het spectaculaire vuurwerk. Heel bijzonder om het nieuwe jaar in Mexico in te luiden!

San Juan Chamula

Na nog een dagje doorbrengen in San Cristóbal, vinden Ingrid en ik het wel leuk om naar een dorpje in de buurt te gaan. Met een collectivo (een soort taxibusje dat wacht met vertrekken tot het busje vol zit) reizen we voor 18 pesos per persoon in 20 minuten naar San Juan Chamula.

De inwoners van San Juan Chamula zijn de Tzotzil, een inheems Maya volk. San Juan de Chamula is een autonome regio binnen Mexico. Het dorpje heeft een eigen leger en politiemacht en de Mexicaanse overheid heeft er niets te vertellen. Je ziet er dan ook niemand met een mondkapje op lopen. De inwoners houden er interessante spirituele gebruiken op na. Zo geloven de Tzotzil dat boze geesten je lichaam verlaten als je een boer laat en daarom wordt overal groot geadverteerd door Coca Cola. Ook alcohol wordt er veel genuttigd. Je schijnt namelijk in een alcoholroes met boze geesten te kunnen praten… De belangrijkste bezienswaardigheid in San Juan Chamula  is de Templo de San Juan. Dit is een witgeschilderde kerk waar rituelen worden uitgevoerd.

We genieten het meest van de levendige markt hier. Hier kijken we onze ogen uit, er is zoveel te zien. Zo zijn er veel kraampjes met levende kippen en ik zie zelfs een vrouw met een levende kip in een plastic tasje. We zien kraampjes met fruit en groenten (netjes gestapeld en uitgestald), kruiden, schapenwol, hoeden en speelgoed. Veel vrouwen dragen hun kleine kinderen of baby’s in een draagzak, wat een hoog schattigheidsgehalte heeft.

’s Avonds eten we een pasta pesto en curry bij een goed vegan restaurant. Daar nemen we ook afscheid van Esther, ze gaat naar Mazunte voor een 3-weekse yoga retraite. Wij gaan over een week ook naar de kust en zullen haar daar ongetwijfeld weer zien.

Comfort

De dag erna is het regenachtig en koud, het is slechts 13 graden. Maar dat we vandaag naar een andere accommodatie gaan, maakt veel goed. We voelen ons niet zo thuis in het hostel, ondanks dat we een privékamer hebben en het hier ’s nachts heerlijk stil is. De kamer is klein en er komt geen daglicht binnen waardoor het er claustrofobisch aanvoelt. Ook zijn hostels niet echt iets voor ons, te veel mensen die gebruik maken van de gezamenlijke voorzieningen. We betalen er slechts 6 euro per persoon per nacht, maar we beseffen wel dat we liever meer betalen voor een meer comfortabele kamer. Een aantal mensen die in dit hostel verblijven, hebben de intentie om zo lang mogelijk te reizen en zo weinig mogelijk geld te spenderen. Zo spreek ik een oudere man die in een dorm slaapt (in een stapelbed) en die hier maanden wil blijven om zo kosten te besparen. Wij hebben een hele andere manier van reizen.

Veel koffietentjes zijn ook niet verwarmd, dus we zitten de halve dag in het koffietentje Frontera op een comfortabele bank met twee truien over elkaar heen en een dekentje om ons heen. Als we ’s avonds ergens hebben gegeten, duiken we dan ook snel ons bed in en kijk ik series op mijn laptop. We verlangen dan ook langzamerhand weer naar een bestemming waar het minimaal 30 graden is. Maar we voelen ons nu wel lichter nu we naar een andere accommodatie zijn verhuisd. We hebben hier meer ruimte, elk een bed voor onszelf, hoeven de wc niet te delen en hebben een raam waar daglicht doorheen komt. Dat voelt al als zoveel meer luxe.

Zinacantan

Gelukkig duurt de regen maar een dag en is het de rest van de week zonnig. We boeken nog een heerlijke massage, kopen souvenirs en zitten veel bij leuke eettentjes. We willen ook nog naar een cacao ceremony, maar die is op het laatste moment afgelast omdat de ceremoniemeester zich niet goed voelt.

We gaan nog met de collectivo naar het inheemse dorp Zinacantan. Het grootste deel van de inwoners hier behoort tot de Tzotzil Maya (net als in San Juan Chamula). Het dorpje staat er om bekend om de mooie doeken (die overal te koop zijn) en de tortilla’s (die de inwoners hier vliegensvlug kunnen bereiden). We wandelen wat door het dorpje. We zijn hier vrijwel de enige toeristen en we trekken veel aandacht naar ons toe. We zien hier ook weer veel vrouwen in klederdracht met een kindje in een draagdoek. Ik vraag een vrouw met een heel schattig kindje met een bos haar of ik een foto van haar en haar kindje mag maken. Ze vindt het prima en poseert voor ons. De baby kijkt iets minder blij, maar dat maakt hem nog schattiger. Dankbaar geef ik haar een paar pesos die ze verrast in ontvangst neemt.

Wijnbar

We ontdekken nog een hele leuke wijnbar in San Cristóbal. Hier kun je al wijntjes vanaf 25 pesos (1 euro) bestellen. Het leuke is ook dat je hier een bakje popcorn bij je bestelling krijgt, dat weer wordt gevuld als deze leeg is. Ook krijg je elke keer een tapa bij je wijntje. De wijntjes zijn heerlijk en de locatie is ook top. Ik heb hier het gevoel alsof ik op een terras in Spanje zit. Al voelt het qua temperatuur meer als een frisse lentedag in Nederland. Wat ook heel Nederlands is ‘Frida’s frites’. Een snackbar met heerlijke patat en Nederlandse snacks. De bitterballen zijn totaal niet vergelijkbaar met de Nederlandse bitterballen dus die zou ik overslaan, maar de kaassoufflé is heerlijk hier.

Tour

Op de één na laatste dag in San Cristóbal worden we opgehaald door een tourbusje. We gaan vandaag naar de Sumidero Canyon. Dit is een diepe kloof in de staat Chiapas en miljoenen jaren geleden uitgesleten. We rijden eerst naar een paar uitkijkpunten waarbij je een mooi uitzicht hebt over de indrukwekkende kloof van bovenaf. De meest populaire manier om de Sumidero canyon te verkennen is per boot. Dit is dan ook het hoogtepunt van de tour. Tijdens een boottocht van twee uur varen we door de kloof met wanden die soms wel 1000 meter hoog zijn. Ik voel me hierdoor heel klein en nietig, alles is zo reusachtig om me heen. We zien hier ook krokodillen en veel vogels. De krokodillen zijn bijna niet te zien door hun schutkleur en hun ‘freeze’ houding. Het duurt dan ook even voordat ik ze spot maar dan zie ik er ineens een aantal tegelijk. Na de boottour stappen we uit in het dorpje Chapa del Corzo. Hier denken we een half uurtje de tijd te krijgen en we moeten ons dan ook haasten naar de bus. Ook omdat er onduidelijkheden zijn over de ophaallocatie. We zijn bang dat we het busje hebben gemist, maar hij blijkt uiteindelijk bijna een uur later dan gepland te vertrekken. Of we hebben de tijd gewoon verkeerd begrepen 😉