Op safari in de Pantanal
MINKE WINK
De Pantanal is het grootste moerasgebied ter wereld en het thuis van vele dieren en vogels. Het gebied overstroomt elk jaar en wordt dan één groot meer met eilanden waar dieren samenkomen. De regelmatige overstromingen beperken het gebruik van het land voor alles behalve landbouw op laag niveau en dus is de Pantanal een enorm natuurreservaat geworden.
Als je dacht dat het Amazone-regenwoud de beste plek was om wilde dieren te spotten? Think again! Het Pantanal-natuurreservaat is een enorme uitgestrektheid van tropische wetlands, savanne-achtige vlaktes en lage bossen die het leefgebied vormen voor talloze zoogdieren, vogels en waterdieren. De dieren zijn hier veel zichtbaarder dan in de dichte vegetatie van de Amazone en de kans om dieren te spotten in de Pantanal is daarmee veel groter.
Noord- en Zuid-Pantanal
De Pantanal is verdeeld in noord en zuid. De zuidelijke Pantanal komt je meestal binnen via de stad Campo Grande. Hier heb je veel verschillende manieren om de omgeving te verkennen, zoals te paard, in een kano of wandelen met een natuurgids. Je verblijft in één van de eco-lodges of ranches in de Pantanal en kunt vanaf hier verschillende safari’s en activiteiten plannen.
De belangrijkste focus voor het noorden van de Pantanal is de beroemdste bewoner van het reservaat, de jaguar. Hier heb je de meeste kans om dit bijzondere dier te spotten. Vaak zijn jaguars te zien langs de oevers van de Ciuabá-rivier rond Porto Jofre, op jacht naar kaaimannen. Om het noordelijke gebied van de Pantanal te verkennen, neem je de Transpantaneira Highway en verblijf je in één van de lodges die langs deze weg liggen.
De meeste reizigers bezoeken de Pantanal in het zuiden. Een excursie in de Pantanal is niet goedkoop, maar hier liggen wel de voordeligere lodges. En ondanks dat je minder kans hebt om de jaguar te zien, kun je ook hier heel veel bijzondere dieren bewonderen. 100% garantie heb je natuurlijk nooit, maar als je echt graag een jaguar wilt zien dan kun je het beste in een lodge verblijven die gespecialiseerd is in het opsporen van de jaguar. Deze liggen veelal in het noorden van de Pantanal. Deze lodges zijn echter wel minder geschikt wanneer je een meer algemene indruk van de Pantanal wilt opdoen. Toch blijft de voornaamste factor die bepaalt wat je te zien krijgt de lodge waar je verblijft en de landschappen die zich daaromheen bevinden.
Wildlife in de Pantanal
Schattige capibara’s, gigantische rivierotters, kaaimannen, brulapen, moerasherten, miereneters, tapirs en zelfs gordeldieren vind je in dit gebied. Vooral de kans om kaaimannen en capibara’s te zien is ontzettend groot. Mijn persoonlijke favoriet is de capibara, een soort grote marmot met een hoge aaibaarheidsfactor.
Als je een bootsafari maakt heb je ook nog kans om piranha’s en enorme anaconda’s te zien. Met heel veel geluk spot je zelfs een jaguar in het zuiden van de Pantanal. De kans is heel klein, maar niet onmogelijk omdat ze hier wel voorkomen. Maar zelfs als je niet veel geluk hebt, zie je in de Pantanal alsnog veel meer dieren in het wild dan in de Amazone.
Wat vooral erg opvalt is de ongelofelijke verscheidenheid aan vogels. Parkieten, ijsvogels, ooievaars, toekans, papegaaien en kolibries, je vind ze hier allemaal. Een heel bijzondere vogel is de Jariboe ooievaar. Een reuzenooievaar met een prachtige, opvallende zwart-rode hals en nek. Ook de grote ara’s met hun felle kleuren zijn bijzonder om te zien. Met name de blauwe hyacinth macaw die gezien wordt als hét symbool van de Pantanal. Werkelijk waar, de Pantanal is een paradijs voor vogelliefhebbers. Vooral in de zomer wanneer zwemen trekvogels hier komen nestelen.
Slapen in een eco-lodge
Er zijn verschillende eco-lodges en de voordelige lodges liggen in het zuiden van de Pantanal. Als je niet zo’n groot budget hebt, moet je hier zijn. Er zijn zelfs lodges waar je kunt kamperen in een tent of in een hangmat kunt slapen om de kosten te drukken. En sommige lodges bieden ook de optie om in een gedeelde kamer (dorm) te overnachten. Wij kozen zelf voor iets meer luxe en verbleven in de Pantanal Jungle Lodge in een privé kamer voor twee personen.
Deze lodge is gericht op ecotoerisme in de Pantanal. De lodge is helemaal gemaakt van hout en staat vanwege de periodieke overstromingen op hoge palen aan de oevers van de rivier de Miranda. Vanwege de ligging kun je vanaf de houten loopbrug verschillende vogels spotten en soms liggen er zelfs kaaimannen aan de oever van de rivier. De lodge is niet te massaal met 12 privékamers en een gedeelde slaapzaal. Alle kamers zijn volledig van hout gemaakt en hebben horren voor de ramen tegen de muggen. Elke kamer heeft een soort veranda waar je kunt zitten en genieten van de zonsondergang en de vele vogels. Airconditioning en een douche met warm water is ook aanwezig.
In de gemeenschappelijke ruimte van de lodge is een restaurant met airconditioning, televisie (satelliet TV), tafels waarop ook de maaltijden worden geserveerd en een bar met pooltafel. Er is ook een zwembad en er zijn hangmatten met uitzicht op de Miranda-rivier om uit te rusten en te ontspannen tussen de activiteiten door. De maaltijden (ontbijt, lunch en diner) zijn typisch voor deze regio en worden geserveerd in het restaurant aan het buffet waar je alles kunt eten wat je maar wilt.
Activiteiten in de Pantanal
De belangrijkste activiteiten op het gebied van ecotoerisme zijn kanoën, zwemmen in de rivier, jeepsafari’s, wandelen in de natuur, verschillende boottochten, piranha vissen en paardrijden. Met respect voor het natuurreservaat en het streven naar een perfecte balans tussen mens en natuur, worden de activiteiten gehouden in kleine groepen (maximaal 10 personen) onder begeleiding van een lokale gids.
De beste manier om op safari te gaan in de Pantanal is door een boottocht te maken. De bijzondere dieren bevinden zich namelijk vooral aan de waterkant. Daarbij is het een relaxte manier om het prachtige landschap te bewonderen en te genieten van de stilte.
Je kunt ook samen met een gids een wandelsafari maken waarbij je meer kans hebt om verschillende vogels (zoals toekans) en neusberen te zien.
Een jeepsafari behoort ook tot de mogelijkheden, maar eerlijk gezegd heb je tijdens een jeepsafari wel de minste kans om dieren te bewonderen omdat je op de doorgaande weg blijft rijden. Behalve de moerasherten en kaaimannen verstoppen de meeste dieren zich wat dieper in het moerasgebied.
Je kunt er ook voor kiezen om een paardrijdtocht te maken. Je gaat dan niet heel diep het moerasgebied in, maar krijgt wel te zien hoe een ranche eruitziet in de Pantanal. Dieren die je onderweg kunt bewonderen zijn vaak de blauwe ara’s (papegaaien) en met een beetje geluk een miereneter.
Hoe kom je in de Pantanal?
De Pantanal is vanuit twee steden te bereiken, namelijk Cuiaba en Campo Grande. In beide steden kun je gemakkelijk een excursie regelen naar de Pantanal. Cuiaba is de uitvalsbasis voor het noorden van de Pantanal en Campo Grande voor het zuiden. Je kunt ook van tevoren al contact opnemen met de eco-lodge en zij regelen dan een ophaalservice vanuit één van deze steden (of de luchthaven) voor je.
Beste reistijd voor de Pantanal
Je kunt de Pantanal op elk moment van het jaar bezoeken, maar de weersomstandigheden bepalen met name hoe je je gaat verplaatsen. Tijdens het regenseizoen tussen januari en maart komt een groot deel van de Pantanal onder water te staan en dus moet je de rivieren en meren voornamelijk per boot trotseren. Voordeel van deze tijd is dat er veel bloeit en dat zoogdieren zich duidelijk zichtbaar maken door hoger gelegen grond op te zoeken. Het nadeel is dat er in deze periode heel veel muggen zijn.
De overstromingswateren trekken zich vanaf ongeveer april terug en luiden het droge seizoen in dat loopt van juli tot september. Dit is de beste tijd om de Pantanal te bezoeken aangezien de dieren zich verzamelen rond de resterende stukken water. Het is ook de beste tijd om de immense zwemen trekvogels te bekijken die komen nestelen in de Pantanal. Een ander groot voordeel van reizen in het droge seizoen is dat je dit moerasgebied zowel te voet, te paard als per boot kunt bewonderen. Bovendien is het in deze tijd minder warm en benauwd dan in de andere maanden van het jaar.
