Is het te laat voor Cuba?

SANDRA WINK

Men roept het al een aantal jaren: je moet nu het authentieke Cuba bezoeken voordat de eerste McDonalds er opduikt. Sinds het akkoord tussen de VS en Cuba onderneemt de VS steeds meer stappen om Cuba te verwesteren, tot grote vreugde van de Cubanen. Tot nu toe heeft vooral het toerisme een gigantische toevlucht genomen. Iedereen wil dolgraag nog een stukje authenticiteit meepakken, voordat het ‘te laat is’.

Ook ik voelde de druk om te gaan. Minke bezocht het land al in 2015, en samen met Esther reisde ik dit jaar twee weken door dit bijzondere en ietwat frustrerende land. Uit de wereld van social media, fastfood restaurants, bekende producten en hoppa, terug in de tijd!

Maar hoe authentiek is Cuba nog? Op de mooiste plekken zie je vaak meer toeristen dan locals. Tourbussen vol met senioren bederven het uitzicht op die authentieke pleinen. Grote groepen waggelen blindelings achter de gids met het vlaggetje aan. Ook de fel gekleurde en glimmende oldtimers worden vrijwel alleen gebruikt voor de reizigers. En die perfecte foto zonder andere toeristen? Dat is nog een hele missie. Is door deze massale toeristenstroom het nog wel waard om Cuba te bezoeken?

Voorbereiding

Eigenlijk begint het al bij de voorbereiding. Esther reisde al een tijdje door Midden Amerika en was gewend dit op de bonnefooi te doen. Met Cuba is het een ander verhaal. Reserveringen voor vervoer en accommodatie bleken al maanden van tevoren nodig te zijn. Ik had hier geen idee van, dus boekte ik zo’n twee weken van tevoren alles wat nog mogelijk was, maar veel routes waren per bus al niet meer mogelijk.

Onze route zag er als volgt uit: Havana – Viñales – Cienfuegos – Trinidad – Sancti Spiritus – Santa Clara – Varadero.

Voor de overnachtingen (casas particulares) gebruikte ik de handige website van Hostelclub, maar ook hier was de keuze beperkt. Na veel rondvragen over de situatie in Cuba raakten we lichtelijk gestresst, iedereen vertelde ons wat anders. Kwestie van loslaten en gewoon naar het land reizen, dan zien we het daar wel. Maar we hadden stiekem lichtelijke zorgen over hoe druk het in Cuba zou zijn..

De toeristische driehoek

De toeristische driehoek van Cuba bestaat uit de plaatsen Havana, Viñales en Trinidad. Of je nu voor een week of langer door Cuba reist, deze plekken zijn eigenlijk sowieso onmisbaar. Vandaar dat op deze route ook de meeste drukte is. We wisten dit van tevoren, maar waren toch wel erg verbaasd over de massa’s toeristen. In sommige straten en pleinen zag je vrijwel geen local meer omdat het bezaaid was met fotograferende toeristen, gekleed in Hawaï shirts en zomerhoeden en sokken in sandalen.

Maar, zodra je van de toeristische straten afweek, verdwenen ze ook als sneeuw voor de zon en kon je eindelijk dat picture perfect straatje met oldtimers op de foto zetten.

Vervoer

Er zijn verschillende mogelijkheden om van A naar B te reizen in Cuba. De meest ideale (en toeristloze) manier is om een auto te huren. Dit is wel de meest prijzige optie en het is noodzakelijk om maanden van te voren te reserveren. Esther en ik besloten per lokaal vervoer te gaan reizen, omdat we graag langer op een plek wilden blijven. Met de Viazul bus kun je voor een redelijke prijs naar de volgende bestemming, hoewel het alles behalve ‘local’ is. Het is een echte toeristenbus, en de tickets voor de populaire routes zijn al weken van tevoren uitverkocht. Via de website van Viazul kun je deze al online kopen. Wij waren op enkele routes genoodzaakt om een taxi colectivo te nemen, oftewel een gedeelde taxi. Soms maar een paar dollar duurder, en je wordt voor de deur opgehaald en gebracht. Achteraf was dit wel een hele fijne optie, en een stuk sneller ook 😉

Casas Particulares

Als je in Cuba overnacht dan doe je dat niet in een hotel. Casas particulares zijn in principe homestays. Je verblijft bij de mensen thuis, eet samen met ze en je leert de familie kennen. Althans, dat idee had ik ervan. De kamers hebben vaak een eigen ingang, ontbijten doe je in een aparte ruimte en je bepaalt zelf hoeveel contact je met de locals hebt.

Wij hebben verschillende ervaringen met de casas gehad. Bij de ene casa werden we met open armen ontvangen, en bij een andere compleet genegeerd. Onze eerste casa ervaring was echt een drama. De gastvrouw stalkte ons zó erg met allerlei tours en onzindingen en zodra ze doorhad dat er niks bij ons viel te halen, werden we compleet genegeerd. Bij het afrekenen van de kamer deed ze nog een laatste poging om ons op te lichten. Gelukkig hebben we daarna alleen maar fijne casas gehad. Het is een kwestie van geluk hebben, of de beste casas maanden van te voren reserveren 😉

Maar in het niet-toeristische Sancti Spiritus konden we direct in het door Lonely Planet aanbevolen casa verblijven. Voor een prima prijs waanden we ons in een koninklijk paradijs, met uitzicht op het centrale plein en een goddelijk ontbijt.

Het ontbijt in casas particulares is vaak heerlijk uitgebreid met vanalles erop en eraan. Je betaalt 5CUC (ongeveer €5) en geniet van verse sap, lekkere broodjes, gebakken ei, sterke koffie en zoetigheid. Esther en ik als ontbijtliefhebbers waren hier dolgelukkig mee.

Wel of niet naar Cuba?

Het is een feit dat Cuba verandert. Niet alleen vanwege de toeristenstroom maar ook de versoepeling van de wetten. Zo zijn er steeds meer privé gerunde restaurants in de grote steden te vinden en heb je op steeds meer plekken wifi.

Mocht je nu ook de druk voelen om Cuba te bezoeken, een tip die ik wil meegeven is om ook plekken buiten de toeristische driehoek te bezoeken. Zo is Sancti Spiritus bij ons een grote favoriet, aangezien we daar echt het idee kregen dat we in de jaren 50 beland waren. Er zijn nog veel meer plekken om meer van het authentieke leven in Cuba te zien zonder de hordes toeristen die het beeld ‘verpesten’. Cuba is een echt een unieke bestemming en tot het moment dat de eerste McDonalds zich daar vestigt een absolute must om te bezoeken!