‘Geweldig en frustrerend Cuba’

ESTHER WINK

Voordat ik zus Sandra weer zou zien in Cuba, moest ik eerst in twee dagen van Guatemala naar Cancún in Mexico reizen. Dat deed ik door een shuttle vanaf Flores naar Chetumal (net over de grens van Mexico) te pakken. In tegenstelling tot mijn medereizigers ben ik niet gelijk doorgereisd en overnachtte ik in Chetumal. Geen interessante stad, maar wel een geweldig hostel (Pause Hostel) waar ik verbleef, waar straathonden werden opgevangen en al het geld dat het ‘huiselijke’ hostel ontving aan een kattenasiel in Belize werd gedoneerd. De volgende ochtend pakte ik een bus die me in 6 uren naar Cancún bracht, waar ik weer in een relaxt hostel vlakbij de bus terminal verbleef. Handig, want de volgende dag moest ik ook alweer een vlucht naar Havana nemen!

Havana

Tot mijn verbazing kwam ik vroeger dan verwacht aan op de ouderwetse luchthaven van Havana, waar ik nog een aantal uurtjes heb gewacht op Sandra. Wat was ik blij haar weer te zien, en om eindelijk weer voor een lange tijd samen met iemand te reizen! Dit keer waren de rollen omgekeerd: Sandra moest weer helemaal wennen aan de warmte en de cultuur terwijl dit voor mij allemaal heel normaal was.  We pakten gelijk een taxi naar Havana Vieja, waar we drie nachten geboekt hadden in hostel Mango. Een van de weinige accommodaties trouwens in heel Cuba met een echte slaapzaal. Toch voelde het voor mij meer als een casa particular aan, aangezien het een gewoon woonhuis is waar eigenaar Carlos woont, die je overigens geweldig helpt met alles waar je tegenaan loopt in dit ingewikkelde land. We konden hier in een privékamer voor een spotprijs: 8 euro per persoon per nacht, inclusief ontbijt. Een aanrader in het prijzige Havana!

De eerste dag zijn we lekker rond gaan slenteren in Havana Vieja, waar je een groot deel van de belangrijkste bezienswaardigheden vindt. Wel stikt het er van de toeristen, en ook al waren we enigszins voorbereid hierop, we wisten even niet waar we moesten kijken. Nee, die foto zonder toerist zat er hier niet in! De wandeling naar het eerste pleintje was ook heel erg wennen: overal werden we nageroepen, en werd er gesist en gefloten. We werden nu al gek! Dit (het gedrag van de Cubaanse mannen) blijkt volkomen normaal, en ze doen het bij toeristen én Cubaanse vrouwen. Kwestie van negeren, want door te reageren streel je hun ego nog meer.

We moeten eerlijk toegeven: hoezeer we ook de toeristen probeerden weg te denken, het verpestte het wel een beetje. Tot we meer ‘off the beaten track’ gingen en in straatjes kwamen die niet gerestaureerd waren en geen bezienswaardigheden kenden, oftewel waar geen toeristen kwamen. Véél beter. En zo zag je het echte Havana! Daarnaast voelt Havana niet als een stad aan waar twee miljoen mensen wonen. De meeste mensen bezitten geen auto, waardoor je iedereen met de benenwagen door Havana ziet bewegen, wat het een perfecte stad maakt om doorheen te slenteren. Omdat de hitte ons behoorlijk overviel hebben we tussen het slenteren door mojito’s gedronken op een toeristisch pleintje en Cubaanse sandwiches gegeten en onverhoopt kwamen we op een pleintje terecht waar illegaal puppy’s werden verhandeld. En die toeristen maar ‘oh’ en ‘ah’ roepen en foto’s maken van dat veel te kleine kooitje. Zien ze het nou echt niet? 😐

Na nog wat rondslenteren over de pleintjes kochten we fruit op straat en rum in de kleine supermarktjes waar behalve rum vrijwel niets te krijgen was (net Venezuela zonder crisis..) en luierden we uren op het dakterras van ons hostel. Op aanraden van Carlos zijn we nog naar een crêperie gegaan waar we heerlijk hebben gegeten. De volgende ochtend begon erg bewolkt en toen we in de hop on/hop off bus stapten begon het zelfs keihard te regenen. Dit ging nog wel een paar uren door.. In vergelijking met de andere hop on/hop off bussen die ik heb genomen was dit een héle rare route, de stops bestonden alleen maar uit lelijke staatgerunde hotels (propaganda..?). Na anderhalf uur waren we er klaar mee en stapten uit bij een verlaten kinderattractiepark en wachtten we tot de regenbuien minder werden. We stopten bij Plaza de la Revolución, een enorm grijs en somber plein met een enorm grijs monument waar portretten van Che Guevara en Fidel Castro te zien zijn. We pakten de bus weer en maakten de route af, die ons langs de Malecón, het Capitool en Havana Vieja bracht. We besloten een late lunch te nemen in een bizar donker en ijskoud restaurant, maar het eten was heel goed, en héél veel. Als waggelende eendjes wandelden we terug naar het hostel en spendeerden de rest van de avond met uitbuiken op bed.

Viñales

Een typische Cubaanse taxi bracht ons met wat andere toeristen de volgende ochtend naar Viñales: een toeristisch dorpje met daaromheen vele tabaksvelden en indrukwekkende mogotes (heuvels van kalksteen). Ik was echt verbaasd wat ik zag onderweg: de snelwegen in Cuba zijn zo breed, maar er zijn bijna geen auto’s op de weg. File’s bestaan hier dus ook niet. Daarnaast was het enige wat we zagen taxi’s en bussen (allemaal onderweg naar Viñales) en veel locals op fietsen en wagens met paarden. Bizar contrast. De eerste indruk van onze van tevoren gereserveerde casa particular was prima: totdat de eigenares ons maar niet met rust begon te laten. En dat was zeker niet op een positieve manier. Ze was helaas alleen maar geïnteresseerd in ons geld en toen ze besefte dat er bij ons niks te halen viel, negeerde ze ons vrijwel volledig. Heel jammer, en vooral ook een slechte eerste ervaring van onze eerste echte casa particular in Cuba. We hoopten maar dat het vanaf nu alleen maar beter zou worden..

In tegenstelling tot de casa particular viel Viñales ons niet tegen. Op de eerste dag besloten we gelijk al een geweldige sunset tour van Yoan & Yarelis Reyes te doen. Tot onze verbazing kregen we een hele leuke privé gids waar we onze tijd helemaal zelf mochten bepalen. Dat kwam heel goed uit aangezien Sandra zich steeds beroerder begon te voelen (dat is een dag later uitgelopen tot een flinke voedselvergiftiging), maar dat vergat ze weer volledig toen de tour afgesloten werd met een gezellige mini-tour over sigaren en een prachtige zonsondergang met mojito’s op een eco-farm.

De volgende ochtend begonnen we vanaf Viñales aan de lange wandeling naar het mini dorpje Los Aquáticos. Voor de duidelijkheid: Cuba is een veilig land, en wandelen is dus ook prima in je eentje te doen, in tegenstelling tot wat veel locals je vertellen, zoals de kraai van onze casa (ja, zelfs haar stem deed je doen rillen) ook zei dat het veel te gevaarlijk was. Zij willen alleen maar geld verdienen aan een dure gids die je vervolgens via hen zou inhuren. Toen we langs de tabaksvelden en boerderijen wandelden, ervoeren we hoe extreem vriendelijk de Cubanen op het platteland eigenlijk zijn. Net zoals toen we na een lange en warme wandeling bij het huisje in Los Aquáticos aankwamen en gezellig met het Cubaanse vrouwtje op haar veranda van het uitzicht aan het genieten waren. De wandeling terug was weer lang, zwaar en warm, maar we werden continu beloond met geweldige uitzichten. Met Sandra ging het inmiddels echt niet goed meer en die heeft de rest van de dag en avond op bed gelegen.

Na deze heftige dagen was het hoogtijd voor een ultieme chilldag bij een zwembad van een groot hotel in Viñales. Na nog een laatste mislukte oplichtingpoging van onze casa eigenares konden we eindelijk weer rustig ademhalen toen we de volgende ochtend in de colectivo taxi naar Cienfuegos zaten.

Cienfuegos

Dit was de langste reisdag van onze reis door Cuba, en we waren dolgelukkig toen we na zo’n 6 uren door de opgefokte taxichauffeur (ze hebben allemaal echt een héél kort lontje in Cuba) bij de leuke casa in Cienfuegos gebracht werden. Dat we moe waren van de reis hield ons niet tegen de stad gelijk te bekijken. Maar we waren zo oververhit geworden van de autorit dat we de extreme hitte in Cienfuegos echt even niet aankonden. We besloten het dus toch maar heel rustig aan te doen. We waaiden uit met een biertje op de mini-boulevard en liepen vervolgens langs het water naar het ‘eindpunt’ van de stad, Punta Gorda. Tussendoor werden we even dolbij gemaakt omdat we eindelijk iets van zuivel vonden in een supermarktje en ook eindelijk een goedkope lokale eettent. Het zijn de kleine dingen hier die je heel gelukkig kunnen maken omdat ze zo zeldzaam zijn. En in Viñales leek het wel alsof alle doodnormale producten (water, brood, zuivel) voor toeristen verborgen werden gehouden. Dus hier komen was wel zeker een verademing, ook al was de stad niet bijzonder.

Trinidad

Na een geweldig ontbijt bij de casa in Cienfuegos pakten we die middag de Viazul bus naar Trinidad. Daar kwamen we aan het eind van de middag al aan, en werden we (zoals verwacht) opgewacht door de vele jineteros (locals die je vanalles proberen aan te smeren). We beukten ons een weg erdoorheen en gingen recht op ons doel af: een hele leuke casa die Sandra gereserveerd had op internet. We dropten onze spullen, haalden de nodige boodschappen (bier en water) en ploften neer op ons chille dakterras. De beste maaltijd en lekkerste cocktails in Cuba hebben we die avond gegeten en gedronken bij een gezellig privé restaurant (de staatgerunde zijn meestal slechter).

We stonden vroeg op om een OK uitzichtpunt te beklimmen, waarna we door het prachtige Trinidad slenterden, tot het zo warm werd buiten en we zo moe waren dat het tijd was voor een lange siësta op onze kamer. ’s Avonds zijn we weer door Trinidad gaan slenteren en kwamen we dit keer ook in de wijken die niet gerestaureerd waren en waar bijna alleen maar locals rondliepen. we sloten de dag af met een heerlijke maaltijd in een gezellig restaurantje.

We hadden onze hele reis door Cuba al van tevoren gepland en dus nog één extra dag in Trinidad. Na een ge-wel-dig ontbijt op ons dakterras besloten we de toeristenbus naar Playa Ancón te pakken. Niet het mooiste strand van Cuba, maar alsnog heel relaxt en rustig. We liepen eerst wat rond, maar ploften daarna al snel neer om daar de rest van de dag te blijven chillen met biertjes en pizza. Prima dagje zo 🙂

Sancti Spiritus

De volgende ochtend namen we weer een Viazul bus, en binnen anderhalf uur waren we alweer op onze volgende bestemming: Sancti Spiritus. We waren verbaasd dat we als hier als enigen uitstapten. En dat er geen jineteros waren die ons opwachtten. En geen dure taxi’s naar het centrum. Wat was hier aan de hand? Uiteindelijk vonden we een lokale bus die ons voor omgerekend 0,04 eurocent naar het centrum bracht. In tegenstelling tot de dure Viazul bus, vol met toeristen maar helemaal stil, praatten de locals honderduit met elkaar. Geweldig! We hadden nog niets geboekt hier dus liepen we naar de volgens de Lonely Planet mooiste casa van de stad. Tot onze verbazing was het helemaal leeg, en konden we de kamer (of moet ik zeggen compleet appartement) hebben met het mooiste uitzicht over het plein.

We konden niet wachten dit schattige stadje te bekijken en besloten gelijk op pad te gaan. Binnen drie uur hadden we alles gezien, van de Engels-achtige brug tot de kleurrijke kerkjes en de schattige straatjes waar bijna geen toerist te bekennen was. Dat betekende tegelijk dat we vrijwel volledig met rust werden gelaten op straat, wat het zoveel minder stressvol maakte. De rest van de dag spendeerden we in het prachtige koloniale pand en ’s avonds zijn we nog even uit eten geweest. Het gebrek aan jineteros en andere toeristen, de prachtige stad en de geweldige casa maakten dit voor ons met stipt de beste bestemming in Cuba.

Santa Clara

Pff.. Santa Clara. Wat kan ik over deze stad zeggen? Ondanks dat deze stad wel lekker goedkoop is en vrij weinig toeristen krijgt, hebben we hier echt de meest stressvolle dag(en) gehad. Helaas werden we bij aankomst op het busstation weer compleet lastiggevallen. Er zat niets anders op dan de paard-en-wagen taxi naar het centrum voor een toeristenprijs te nemen. De casa had Sandra weer van tevoren geboekt en was overigens wel heel leuk. Helaas waren de dingen die we wilden doen op maandag allemaal gesloten (een tour door een tabaksfabriek en een bezoek aan het mausoleum van Che Guevara), dus liepen we die dag alleen langs de muurschilderingen, bezochten we een museum over Che Guevara, en kochten we internetkaartjes waarmee we eindelijk weer eens onze telefoon konden checken in het park (alleen daar is er een beetje werkende wifi). Maar net als wandelend door de straten werden we zelfs in het park niet met rust gelaten, terwijl we zo druk waren op onze telefoon. Vreemd dat het juist in Santa Clara zo erg is..

We besloten dus zeker niet het nachtleven van Santa Clara op te zoeken en lekker vroeg ons bedje in te duiken. De volgende ochtend probeerden we nog een colectivo taxi te vinden die ons in de middag naar Varadero zou willen brengen, maar we hadden er een hard hoofd in. Tot nu toe was er geen een taxichauffeur die ons kon brengen die dag.. Er zat niets anders op dan nog een dag in Santa Clara te blijven. We brachten dus een bezoek aan de tabaksfabriek en het toeristische en drukke monument en mausoleum van Che Guevara. Toen we net weer terug waren bij de casa werden we gebeld dat de taxi ons toch naar Varadero kon brengen en in vijf minuten ons kwam ophalen. Snel pakten we onze spullen en ineens waren we dan toch onderweg naar Varadero. Wat waren we blij dat we uit die chaotische stad waren!

Varadero

Tijdens het plannen van Cuba zei ik dat we wat mij betreft Varadero konden overslaan. Veel te toeristisch en niets te zien, alleen maar strand.. Klinkt voor sommigen als een paradijs maar ik had echt genoeg strand gezien de laatste maanden. En toch was ik heel blij in Varadero aan te komen. Omdat de meeste toeristen hier een pakketreis doen word je hier compleet met rust gelaten door de locals. Bovendien hadden we al veel steden bezocht, en kwam Varadero perfect uit, zeker na het stressvolle Santa Clara. Na een tijdje zoeken vonden we een prima casa waar we voor Varadero heel goedkoop konden overnachten. We ploften neer met een biertje op het strand en kwamen tot mijn verbazing ook nog een Hongaars meisje tegen waar ik een tijdje mee door Nicaragua heb gereisd.

We konden niet wachten om Varadero te verkennen en zijn na een teleurstellend ontbijt bij de casa gelijk aan de wandel gegaan. Zo’n 6 uren later (en zo’n honderd resorts verder) kwamen we dan aan op ons eindpunt en pakten we, na nog een geweldig uitzicht te hebben bekeken vanaf een megaresort met bijpassende nep vuurtoren, de hop on/hop off bus terug naar het centrum van Varadero. Helemaal uitgedroogd en uitgehongerd kwamen we weer aan bij onze casa, waarna we snel bier en pizza meenamen naar het strand en de zonsondergang bekeken. ’s Avonds spraken we nog af met mijn Hongaarse reisgenootje en haar vriend voor mojito’s en biertjes.

De volgende dag waren we nog steeds helemaal uitgeput, dus konden we niks anders (en waarom ook niet?) dan plat op het strand liggen en niks doen. Toch wilden we nog graag de andere kant van Varadero, oftewel het rustige zuiden, zien en dus zijn we daar nog op onze laatste dag naartoe gelopen. Ik begrijp niet dat al die toeristen op één stukje strand op een hoop bij elkaar gaan liggen terwijl dit 20 kilometer lange strand ook zoveel mooiere en rustige stukken kent!

En toen moesten we alweer terug naar Havana.. Na een stressvolle middag (bagage vermist, en Sandra’s vlucht bleek geannuleerd te zijn) is het toch nog allemaal goed gekomen en konden we ‘m toch nog goed afsluiten bij onze favoriete crêperie. Om 5 uur ’s ochtends nam ik afscheid van Sandra en zat ik nog twee dagen in Havana, waar ik me vooral heb voorbereid op mijn reis naar Nederland. Dat bleek nog niet echt nodig, want eenmaal in Miami was mijn vlucht ook geannuleerd en werd ik naar een luxe hotel gestuurd waarna ik pas 26 uur later mijn reis (naar Washington D.C, Reykjavik en uiteindelijk Amsterdam) kon vervolgen.

Na zo’n lange reis en een heftig land als Cuba als laatste bestemming is het dan ook heel fijn om weer terug in Nederland te zijn. Cuba is echt geweldig en frustrerend tegelijk en dat komt beide omdat je zeker 50 jaar terug in de tijd gaat. Maar of ik ooit weer terugga naar dit land? Ik denk het niet.. Eén keer was zeker genoeg!