Camino del Norte
De kustroute naar Santiago de Compostella

MINKE WINK

De Camino Del Norte is een pelgrimsroute langs de kust in het noorden van Spanje naar Santiago de Compostella. Deze route van meer dan 800 kilometer doorkruist de regio’s Baskenland, Cantabrië, Asturië en Galicië. Doordat deze Camino voor een groot gedeelte langs de kust loopt, is het landschap adembenemend. Van ongerepte zandstranden langs ruige kliffen, groene weiden, de Atlantische Oceaan, historische steden en dorpen, en door bosrijke gebieden. Deze route is een geweldig alternatief voor de steeds populairder wordende Camino Francés. Beide routes lopen parallel aan elkaar, maar op de Camino del Norte is het een stuk rustiger.

Tijdens deze route kom je langs steden als San Sebastián, Bilbao, Santander en Gijón. Met name San Sebastián en Bilbao zijn culturele hoogtepunten. Vaak is het pad bij het binnenkomen of verlaten van steden niet zo aantrekkelijk omdat je veelal langs de grote weg en industrieterrein loopt. Je kunt er natuurlijk voor kiezen om die stukken met de bus te reizen, maar voor ons horen ook deze minder boeiende stukken op de Camino del Norte. Naast de grote steden kom je ook kleinere pareltjes tegen als Santilliana del Mar, Laredo, Comillas, Llanes en Ribadesella. Na de grote stad Gijón kun je ervoor kiezen om de kust te blijven volgen of het binnenland in te gaan en de Camino Primitivo te volgen. De kustroute loopt tot aan de kuststad Ribadeo. Vanaf hier gaat de route landinwaarts en loop je de laatste dagen in de bosrijke provincie Galicië naar Santiago de Compostella.

Wat is de Camino de Santiago?

Santiago de Compostella is al meer dan duizend jaar een bedevaartsoord voor Christenen. In het jaar 830 werd het lichaam van de heilige apostel Jacobus in Galicië ontdekt door een kluizenaar. Na de dood van de apostel zou zijn lichaam naar het Iberische Schiereiland zijn gebracht. Daarna werd de heiligman volgens de verhalen begraven op de plek waar nu Santiago de Compostella ligt. Zijn graftombe is gehuisvest in de prachtige kathedraal van Santiago. Deze plaats is zelfs naar hem vernoemd: de Spaanse naam van Sint Jacob, Santo Iago of San Yago, werd verkort tot Santiago.

De geschiedenis van de Camino de Santiago gaat terug tot de 9^e eeuw toen volgens de legende de eerste bedevaart naar Santiago de Compostella plaatsvond. Sindsdien hebben miljoenen pelgrims van over de hele wereld te voet, te paard of op de fiets de Camino de Santiago voltooid. En nog steeds trekken elk jaar duizenden pelgrims naar Santiago de Compostella. 

Koning Alfonso II de Kuise, destijds de koning van Asturië, was de eerste die de bedevaart maakte om zijn eer te bewijzen aan Sint Jacob. Hij kwam naar Galicië en creëerde de route die nu de Camino Primitivo wordt genoemd. Tegenwoordig is er een heel netwerk van routes die naar Santiago de Compostella leiden. De bekendste is de Camino Francés, maar ook de Camino Inglés, de Camino Portugués en natuurlijk de Camino del Norte worden veel gelopen.

Het brede netwerk van pelgrimsroutes loopt door heel Europa. Toch beginnen de meeste mensen de Camino ergens in Spanje te lopen. De belangrijkste Camino-routes hebben een goede infrastructuur voor pelgrims, waaronder openbare en particuliere pelgrimsherbergen en goed gemarkeerde paden.

Waarom een pelgrimsroute lopen?

Vroeger was de Camino een religieuze wandeling, maar moderne pelgrims beginnen om verschillende redenen aan deze reis. Je hoeft zeker geen religieus persoon of Christen te zijn om de Camino te lopen. Sommigen lopen de pelgrimstocht vanuit religieuze redenen en anderen voor het avontuur of de fysieke uitdaging. Onderweg kom je zoveel verschillende mensen van alle leeftijden en met verschillende motivaties tegen. Veel pelgrims lopen de Camino in hun eentje en ervaren de prachtige natuur en het wandelen als iets meditatiefs of als een moment van bezinning en zelfreflectie. Wat je reden ook is, welke route je ook kiest en hoe je hem ook volgt, het maakt niet uit. De Camino heeft een bijzondere aantrekkingskracht en is een avontuur dat je nooit gaat vergeten. Niet voor niks zijn er elk jaar duizenden mensen die deze uitdaging aangaan.

De mede-pelgrims

Wat ik erg bijzonder vind is dat de meeste pelgrims alleen lopen. Mede hierdoor kom je super makkelijk in contact met anderen. Elke dag kom je verschillende pelgrims tegen tijdens het wandelen of op de overnachtingsplekken. Met name in het (hoog)seizoen tussen april en oktober zijn er meer dan genoeg pelgrims die dezelfde route lopen. Buiten het seizoen kan het soms een beetje eenzaam zijn en heb je kans dat meerdere herbergen dicht zijn.

Omdat iedereen dezelfde route loopt, en vaak ook dezelfde etappes, kom je elkaar steeds weer tegen. Het is ontzettend leuk om met allemaal verschillende mensen die overal ter wereld vandaan komen te kletsen en ervaringen uit te wisselen. Veel pelgrims die alleen lopen, vormen onderweg groepjes. Maar ook als je liever alleen wandelt in je eigen tempo wordt dit over het algemeen gerespecteerd en begrepen. Het is bijzonder hoe snel je met elkaar vertrouwd raakt, zelfs als je bijna niks van elkaar weet. Het samen lopen, eten, rusten en slapen in een stapelbed op een slaapzaal schept toch een band.

Het Pelgrimspaspoort en de Compostela

Voordat je start met je Camino naar Santiago de Compostella, heb je een pelgrimspaspoort nodig. Met dit pelgrimspaspoort (Credencial de Pelegrino) kun je onderweg voor een klein bedrag of een vrijwillige donatie in pelgrimsherbergen, kloosters of kerken slapen. Bij elke slaapplek krijg je een stempel in je pelgrimspaspoort. Als je het leuk vind, kun je ook bij kroegen, kerken of andere verenigingen op de route stempels vragen. Je kunt het pelgrimspaspoort gemakkelijk online bestellen of kopen bij een van de bezoekerscentra van Het Nederlands Genootschap van Sint Jacob. 

Als je de Camino hebt voltooid dan word je beloond met de Compostela. Dit is een document dat je in Santiago de Compostella aan kunt vragen wanneer je in ieder geval de laatste 100 kilometer te voet hebt afgelegd. Hiervoor moet je een pelgrimspaspoort vol met stempels kunnen laten zien. De Compostela is een gratis certificaat met je naam en de naam van de Camino die je hebt voltooid.

Het pelgrimspaspoort kost maar een paar euro en is een leuk aandenken. Je bent natuurlijk niet verplicht om de Camino met een pelgrimspaspoort te lopen en aan het eind een Compostela aan te vragen. Alleen kun je zonder pelgrimspaspoort niet in openbare pelgrimsherbergen overnachten en je dan hebt geen recht op de Compostela aan het eind van je wandeling.

Waarom de Camino del Norte?

De afgelopen jaren is het aantal pelgrims op de Camino del Norte flink gegroeid. Dit komt deels omdat pelgrims die eerder de Camino Francés hebben gedaan weer op pad willen en voor deze route kiezen. Ook kiezen veel pelgrims de Camino del Norte als alternatief voor de drukke Camino Francés.

De Camino del Norte volgt een prachtige kustlijn langs stranden, vissersdorpen, groene bergen, weilanden en bos. Als je zowel de zee als de bergen wilt zien dan is de Camino del Norte een geweldige route om te wandelen. Het kiezen van de minder bereisde weg heeft echt zijn voordelen. Onderweg kom je weinig andere wandelaars tegen en file lopen is er al helemaal niet bij. Als je de drukte wilt ontvluchten en buiten de gebaande paden wilt gaan dan is de Camino del Norte de juiste keuze. Wel is het vanwege het vele klimmen en dalen een zware en uitdagende route. Maar met een goeie basisconditie en voldoende tijd red je het prima. Ook is het weer in Noord-Spanje wisselvallig. Fikse regenbuien en zonovergoten dagen wisselen elkaar af. Een goeie poncho en waterdichte schoenen of sokken zijn geen overbodige luxe!

Hoe lang duurt de kustroute naar Santiago de Compostella?

Irun is het officiële startpunt van de Camino del Norte. De route van Irun naar Santiago de Compostella is in totaal ongeveer 820 tot 860 kilometer, afhankelijk van de verschillende routes die je onderweg kiest. De meeste pelgrims doen 30-34 dagen over deze route. Wij liepen de Camino del Norte in 31 dagen en wandelden gemiddeld 26 kilometer per dag. We hebben geen echte rustdagen gepakt, maar liepen soms een etappe van 15 kilometer zodat we de rest van de dag bij konden komen. Hierdoor zaten er ook etappes tussen van meer dan 30 kilometer en deze waren soms wel echt zwaar. Als je meer tijd hebt kun je het iets rustiger aandoen en eventueel wat meer rustdagen pakken in mooie steden als Bilbao en Santander.

Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om de route op een ander punt te starten zoals bijvoorbeeld in Bilbao, Santander of Gijón. Als je een klein gedeelte van de route wilt lopen en weinig tijd hebt dan kan ik de route tussen Irun en San Sebastián aanraden. Dit vond ik persoonlijk één van de mooiste stukken op de Camino del Norte. Als je maanden de tijd hebt kun je natuurlijk ook in Frankrijk, België of zelfs in Nederland starten. Of start gewoon vanuit je eigen huis zoals vroeger door pelgrims werd gedaan.

Hoe kom je bij het startpunt van de Camino del Norte?

Om in Irun te beginnen kun je met KLM vanuit Amsterdam naar Bilbao vliegen en van daaruit de rechtstreekste bus naar Irun pakken. Vluchten naar San Sebastián zijn over het algemeen duurder, maar wij vonden een prima vliegticket via Madrid naar San Sebastián. Het vliegveld van San Sebastián ligt op ongeveer 10 minuten met de taxi van Irun.

Route en hoogtepunten Camino del Norte

De Camino del Norte begint in het grensplaatsje Irun, op de brug tussen Hendaya in Frankrijk en Irun in het Baskenland. De route loopt langs de kust door het Baskenland, Cantabrië en Asturië tot aan Ribadeo op de grens van de provincies Asturië en Galicië. Vanaf hier loopt de Camino del Norte landinwaarts richting Santiago de Compostella. Het bijzondere van wandelen door vier verschillende regio’s is dat je het verschil ertussen ook écht ziet. Elke regio heeft zijn eigen landschap, architectuur, culinaire hoogtepunten en zelfs taal.

Baskenland

De autonome regio Baskenland in Noord-Spanje heeft een unieke cultuur en een eigen taal. Tapas noemen ze hier pintxos en deze vind je in bijna elk café of barretje. Het is een geweldige regio om te verkennen terwijl je de Camino del Norte volgt. Je wordt vanaf de start al getrakteerd op pittige hoogteverschillen en prachtige landschappen.

Donostia, zoals het in Euskera (de taal van het Baskenland) wordt genoemd, is een van de hoogtepunten van de Camino del Norte en absoluut de beste en mooiste stad op de route. San Sebastián is de enige grote stad aan de Camino del Norte waar het in- en uitlopen niet via industrieterreinen en langs drukke wegen gaat, maar over een prachtig kustpad met fantastische uitzichten over de zee. Als je tijd hebt zou ik zeker aanraden om een dagje in San Sebastián te blijven.

Bilbao was vroeger het lelijke eendje van het Baskenland dat volledig overschaduwd werd door San Sebastián en andere kleinere badplaatsen. Dit veranderde toen in 1997 het Guggenheim-museum werd ingehuldigd. Het is ongelooflijk hoe de bouw van één gebouw, zelfs als het een beroemd museum voor moderne kunst is, de stad kan veranderen. Sindsdien is er een geheel nieuwe moderne wijk gebouwd op de plaats van het oude vervallen havengebied met veel verlaten gebouwen. Ook Bilbao is de moeite waard om een dag of twee te stoppen.

Cantabrië

Deze regio is wat minder bekend, maar zeker niet minder mooi. Cantabrië wordt beschouwd als een van de groenste delen van Spanje en herbergt een aantal prachtige landschappen. Van dramatische kloven en grimmige bergen tot glooiende groene heuvels en simplistische landbouwgrond, dit is de perfecte achtergrond voor een wandeling. Vergeleken met het Baskenland heeft Cantabrië wat minder hoogteverschillen en gaat de route vaak door landelijk gebied. Naast een indrukwekkende kustlijn en leuke stadjes vind je hier ook de bergketen Picos de Europa. Bij helder weer te zien wanneer je langs het mooie stadje San Vicente de la Barquera wandelt.

De Camino del Norte slingert langs de kust door een verscheidenheid aan dorpen naar de hoofdstad Santander. Een mooie stad met een historisch centrum en levendige cultuur. Vanaf Santander loopt de Camino del Norte naar het westen door het Middeleeuwse dorpje Santillana del Mar. Dit wordt beschouwd als één van de mooiste dorpen van Spanje. Andere leuke kustdorpjes op de route in Cantabrië zijn Castro Urdiales, Laredo en Comillas.

Asturië

Asturië is een prachtige regio met een ruige kustlijn en beboste berglandschappen. De route gaat vaak dicht langs de kust door deze afwisselende regio. Asturië heeft een uniek karakter en een voorliefde voor appelcider. De ciderbarretjes zijn hier dan ook niet op twee handen te tellen. Cider drinken in Asturië is dan ook een culturele ervaring die je niet kan en mag missen op de route.

Hoewel Oviedo de hoofdstad is van Asturië, is Gijón de grootste stad van de regio. Ooit een vissersdorp, maar inmiddels uitgegroeid tot een middelgrote kuststad met mooie pleinen en gezellige straten vol barretjes.

Asturië is de laatste regio waar de Camino del Norte de kust omhelst. Hier vind je enkele van de mooiste stranden van Spanje met spectaculaire kliffen. Ook kom je langs leuke kustdorpjes als Llanes, Luarca en Tapia de Casariego.

Galicië

In Galicië draait de Camino uiteindelijk landinwaarts om het laatste stuk zuidwest naar Santiago de Compostela te maken. Deze regio heeft Keltische wortels en er wordt naast Spaans ook Galicisch gesproken. De weg verwisselt de kustlijn voor bossen en landbouwgrond en voert door historische steden en charmante dorpjes, zoals Lourenzá en Mondoñedo.

Vanaf Arzúa gaat de Camino del Norte over in de Camino Francés en vanaf hier zijn alle wegen één naar de eindhalte Santiago de Compostela. Dit is de hoofdstad van Galicië en het einde van de bedevaart. In het centrum van het Obradoiro-plein (voor de kathedraal) betekent een stenen schelp het einde van de reis. De kathedraal zelf is natuurlijk de belangrijkste religieuze stop langs de Camino.

Overnachten op de Camino del Norte

De Camino del Norte heeft een uitgebreid netwerk van albergues. Dit zijn speciale herbergen (soms in een kerk of klooster) voor pelgrims die openbaar zijn en gerund worden door een lokale gemeente, of privé gerund worden door een persoon of bedrijf. Openbare (gemeentelijke) albergues zijn exclusief voor pelgrims die met het pelgrimspaspoort de Camino lopen. Openbare albergues zijn de goedkoopste accommodaties op de Camino del Norte. Soms kun je er naast een bed voor een klein bedrag ook ontbijt en een avondmaaltijd krijgen. De zogenaamde donativos zijn de herbergen waar je een vrijwillige donatie geeft. Sommige donativos bieden alleen een bed aan, maar er zijn ook donativos waar je ontbijt en avondeten krijgt. Zowel openbare als particuliere albergues hebben slaapzalen met meerdere bedden en gedeelde faciliteiten. Particuliere (privé) albergues hebben doorgaans betere faciliteiten dan openbare.

Veel gemeentelijke en particuliere albergues op de Camino del Norte zijn buiten het seizoen gesloten. Als je de route tussen november en februari loopt, is het beter om vooraf te controleren of de herberg waarin je wilt verblijven, open is of niet. Houdt er ook rekening mee dat sommige herbergen (zeker in de kleine dorpjes) juist in het hoogseizoen snel vol kunnen zitten. Je moet er dan snel bij zijn voor een slaapplek als het niet mogelijk is om van tevoren te reserveren.

Bij de meeste herbergen kun je pas in de namiddag arriveren en moet je de volgende ochtend op tijd (vaak voor 9 uur) weer vertrekken. ’s Avonds ligt iedereen vroeg te slapen en de meeste pelgrims starten ’s ochtends tussen 6 en 8 uur met wandelen.

In de meeste plaatsen langs de Camino del Norte zijn ook hostels, hotels of pensions. Deze zijn vaak duurder maar met name de hotels en pensions zijn veel comfortabeler. Als je het je kunt veroorloven, raad ik je aan om af en toe in een privékamer te verblijven. Het is fijn om wat privacy te hebben en goed te kunnen uitrusten zonder gestoord te worden. Wij sliepen soms in een privékamer in een hotel of pensión en soms in een slaapzaal in een hostel of herberg.

We hebben niet heel veel campings op de Camino del Norte gezien. Er zijn er een paar, maar de meeste liggen buiten de route. We kwamen een paar mensen tegen die een tent droegen op de route, maar ze verbleven uiteindelijk vaker in openbare albergues in plaats van wild te kamperen.

Onze favoriete accommodaties op de Camino de Norte

We wisselden de pelgrimsherbergen af met af en toe een overnachting in een fijn hotel of appartement voor wat meer comfort en privacy. Toch blijven de pelgrimsherbergen ons het meeste bij.

Onze favoriete pelgrimsherbergen zet ik hier op een rijtje:

• Pozueta Rooms in Muxika
  Een hele fijne pelgrimsherberg in een prachtige omgeving ongeveer 6 kilometer buiten Gernika. Je wordt hier als pelgrim met open armen ontvangen. De kamers zijn ruim opgezet en de faciliteiten schoon en netjes. Er is een tuin waar je kunt relaxen met een drankje. Voor een meerprijs kun je in de gezamenlijke keuken uitgebreid ontbijt en avondeten krijgen.
• La Cabaña del Abuelo Peuto in Güemes
  Deze privé albergue is een bijzondere ervaring en een must-stop op de Camino del Norte. In het grote witte huis is elke pelgrim meer dan welkom en zowel ontbijt, lunch als avondeten wordt hier verzorgd. Het verblijf is hier op donatiebasis. Het voelt hier alsof je onderdeel bent van een grote familie. De eigenaar is Padre Ernesto, een priester die de hele wereld over reisde om mensen in nood te helpen. Hij is nu in de 80+, maar nog steeds erg actief in de albergue. Elke avond verwelkomt hij alle pelgrims in een mooie zaal waar hij vertelt over de geschiedenis van de herberg.
• El Convento Hostel in Santillana del Mar
  Een mooie pelgrimsherberg in een prachtig oud gebouw net buiten het centrum van Santillana del Mar. Je slaapt in een oude nonnencel in een stapelbed dat je deelt met een mede pelgrim. Er is een grote tuin waar je kunt relaxen en je kunt je kleren wassen in de wasruimte. Ontbijt en avondeten wordt tegen een meerprijs aangeboden. Het ontbijt is één van de meest uitgebreide ontbijtjes die we onderweg hebben gehad. Het enige nadeel is de slappe koffie.
• La Reguera Pilgrims Hostel in Soto de Luiña
  Dit is één van de fijnste pelgrimsherbergen op de Camino del Norte. De gastvrije Helena en haar man runnen een kleinschalige privé herberg op donatiebasis in Soto de Luiña. In het schattige gele huisje is maar plek voor 10-15 pelgrims dus van tevoren reserveren is een must. Helena en haar man creëren hier echt een thuisgevoel en zorgen voor ontbijt en avondeten. Ze wonen zelf naast de herberg en eten gezellig mee met de pelgrims. Helena doet zelfs de was voor alle pelgrims. Zó lief!
• O Xistral Hostel in Abadín
  Eén van de mooiste albergues op de Camino del Norte met geweldige faciliteiten. Een gezellige en warme plek waar je zonder duidelijke reden langer wilt blijven, gewoon omdat het er prettig is. Het is een fijne plek om te relaxen en uit te rusten zowel binnen in de gerenoveerde boerderij als buiten in de grote tuin met buitenzwembad. Ontbijt is inclusief en voor een kleine bijdrage krijg je avondeten.
• Sobrado dos Monxes Pilgrims Hostel in Sobrado
  Nog een ‘must-stay’ albergue op de Camino del Norte. Als pelgrim ben je meer dan welkom om in het klooster naast de kerk in Sobrado te overnachten. Het kloostercomplex is enorm en erg indrukwekkend, je kunt gewoon niet stoppen met rondkijken en nieuwe details ontdekken. Ook kun je hier het avondgebed bijwonen. Een bijzondere ervaring! Er wordt hier geen avondeten en ontbijt verzorgd, maar er is wel een enorme keuken en eetruimte waar je gebruik van kunt maken.
• Hospedaría San Martín Pinario in Santiago de Compostella
  Midden in het centrum naast de kathedraal van Santiago de Compostella ligt dit hotel in een prachtig oud gebouw. Zowel toeristen als pelgrims zijn hier welkom. Pelgrims krijgen een kamer op de bovenste verdieping voor een hele schappelijke prijs. De kamers zijn vrij basic, maar het uitgebreide ontbijtbuffet is inclusief. Daarnaast maken de perfecte locatie en het feit dat je een privékamer hebt voor dezelfde prijs als een bed in een slaapzaal van deze plek een ‘must-stay’ in Santiago. Als je hier wilt verblijven, kun je het beste ruim van tevoren reserveren. Wij hadden het geluk dat er net een annulering was toen wij navraag deden bij de receptie, maar de kans hierop is niet heel groot.

Camino del Norte etappes en afstanden

De Camino del Norte start in Irun op de grens met Frankrijk en eindigt in Santiago de Compostella. Onderweg loop je door de regio’s Baskenland, Cantabrië, Asturië en Galicië.

De meeste pelgrims doen 30-34 dagen over deze route. Wij liepen de Camino del Norte in 31 dagen en wandelden gemiddeld 26 kilometer per dag. We hebben geen echte rustdagen gepakt, maar liepen soms een etappe van 15 kilometer zodat we de rest van de dag bij konden komen. Hierdoor zaten er ook etappes tussen van meer dan 30 kilometer en deze waren soms wel echt zwaar. Als je meer tijd hebt kun je het iets rustiger aandoen en eventueel wat meer rustdagen pakken in mooie steden als Bilbao en Santander.

In deze blog deel ik de etappes die wij hebben gelopen en onze accommodaties onderweg.

De beste reistijd voor de Camino del Norte

De beste tijd om de Camino del Norte te wandelen is net voor of net na het hoogseizoen in mei, juni of september, oktober. Het is dan niet te warm, maar de kans op regen is wel wat groter. In deze maanden is het niet te druk, er zijn veel minder pelgrims op de route dan in de maanden juli en augustus. Vanwege de warmte en drukte zou ik aanraden om deze maanden te vermijden.

Je kunt de Camino del Norte ook in november tot april lopen, maar deze periode wordt wel gezien als laagseizoen. Veel pelgrimsherbergen zijn dan gesloten en het vinden van een slaapplek kan een probleem worden. Ook kan het in deze maanden behoorlijk koud en winderig zijn.

Wat kost het om de Camino del Norte te lopen?

Het Baskenland is een van de duurste Spaanse provincies, vooral het toeristische kustgedeelte. Cantabrië, Asturië en Galicië bevinden zich op hetzelfde prijsniveau en zijn wat goedkoper.

Eigenlijk kun je de Camino del Norte zo goedkoop of duur maken als je wilt. Het voordeel van pelgrim zijn is dat je kunt besparen op accommodaties door in pelgrimsherbergen te overnachten. Op veel plekken aan de Camino del Norte zijn openbare herbergen waar je voor een klein bedrag of op donatiebasis kunt verblijven. Je hebt dan vaak voor 5 euro al een bed in een slaapzaal en met gedeelde faciliteiten als een keuken, douches en toiletten. De prijs voor een hostel of privé herberg ligt tussen de 10 en 20 euro voor een bed in een slaapzaal of gedeelde kamer. Een ontbijt met koffie heb je vaak voor 3 tot 5 euro als dit niet inclusief is en een pelgrimsmaaltijd in een herberg of restaurant kost je vaak 10 tot 15 euro. Je kunt op maaltijden besparen door zoveel mogelijk in herbergen en hostels te overnachten met een gemeenschappelijke keuken zodat je zelf je maaltijden kunt bereiden en een koelkast ter beschikking hebt voor je ontbijt. Als je met z’n tweeën reist (zeker buiten het hoogseizoen) dan kun je ook af en toe op Booking.com kijken voor goedkope hotels in de wat grotere dorpen en steden. Voor een simpele tweepersoonskamer met of zonder eigen badkamer betaalden wij nooit meer dan 40 euro en soms zat het ontbijt hier zelfs bij in.

Je kunt met de bus en trein naar het startpunt van de Camino del Norte in Irun reizen, maar soms vind je ook goedkope vliegtickets. Je vliegt met KLM rechtstreeks naar Bilbao of vlieg met Iberia Airlines via Madrid naar San Sebastián en vanuit Santiago de Compostella weer terug naar Amsterdam zoals wij deden. Check de mogelijkheden en tarieven op Skyscanner.

Als je echt zo goedkoop mogelijk wilt reizen, alleen in openbare of donatie herbergen verblijft en niet uit eten gaat dan kost de Camino del Norte je ongeveer 20 tot 25 euro per dag. Voor iets meer comfort waarbij je af en toe in herbergen en af en toe in hotels verblijft, soms uit eten gaat en koffie (en af en toe een drankje) buiten de deur neemt, kun je rekenen op een budget van 30 tot 35 euro per dag.

Nog een paar tips voor de Camino del Norte

De Camino del Norte is gemarkeerd met gele pijlen en schelpen. Je hoeft je geen zorgen te maken dat je verdwaald, de pijlen zijn gemakkelijk te volgen. Download de Buen Camino app voor extra aanwijzingen en informatie over alle overnachtingsplekken op de route. Echt een aanrader!

Als je niet gewend bent om te lopen en niet regelmatig sport, is het aan te raden om te trainen voor de Camino del Norte om een ​​betere loopconditie te krijgen. Als je eenmaal begint te lopen, is het belangrijk om vanaf de eerste dag goed voor je lichaam te zorgen. 

Zorg voor de juiste schoenen en sokken en verzorg je voeten, het grootste probleem op de noordelijke Camino zijn blaren, waar veel pelgrims (vooral de onervaren) last van hebben.

Als je de tijd hebt, raad ik aan om een ​​paar dagen uit te rusten tijdens en na het voltooien van de Camino del Norte. Op de route liggen mooie steden als San Sebastián, Bilbao en Santander, en ook in Santiago de Compostella is genoeg te doen en zien. Je kunt er ook voor kiezen om nog 3 of 4 dagen verder te lopen naar het ‘einde van de wereld’ in Finisterre. Op kaap Finisterre staat de kilometerpaal met de mythische afstand 0,00 km. Deze paal markeert het einde van de Camino de Finisterre die begint in Santiago de Compostella en eindigt in Finisterre.

Lees verder:

Camino del Norte – De etappes
Mijn pelgrimstocht naar Santiago de Compostella

Uitgebreide reisverslagen:

Etappe 1 t/m 6 : van Irun naar Bilbao
Etappe 7 t/m 12 : van Bilbao naar Santillana del Mar
Etappe 13 t/m 18 : van Santillana del Mar naar Gijón
Etappe 19 t/m 24 : van Gijón naar Ribadeo
Etappe 25 t/m 31 : van Ribadeo naar Santiago de Compostella